Հավասարաչափ շարժման արագություն։ Արագության միավորը։ Միջին արագություն։

Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I>> էջ 17․

I. Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունը մեկ այլ
մարմնի նկատմամբ անվանում են մեխանիկական շարժում։ 
Պատ՝3․

II. Այն շարժումը, որի դեպքում մարմինը ցանկացած հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ կոչվում է հավասարաչափ շարժում։ 
Պատ․՝ 1․

III. Շարժվող գնացքի վագոնում՝ նստած ուղևորը գտնվում է դադարի վիճակում վագոնում նստած ուղևորների նկատմամբ։ 
Պատ՝1,3․

IV. t₁ = 0.5ժ = 30ր V₁ = S₁/t₁ = 60կմ/30ր = 2կմ/ր․

S₁ = 60 կմ․ V₂ = S₂/t₂ = 30կմ/15ր=2կմ/ր

t₂ = 15ր V₃ = S₃/t₃ = 2կմ/1ր = 2կմ/ր

S₂ = 30 կմ

S₃ = 2կմ

t₃ = 1ր

V₁ V₂ V₃=?

Տարբերակ II.

I. Այն գիծը, որը մարմինը գծում է իր շարժման ընթացքում, անվանում են հետագիծ։
Պատ՝.2

II․Մարմնի անցած ճանապարհ կոչվում է հետագծի այն հատվածի երկարությունը, որը մարմինը անցնում է որոշակի ժամանակամիջոցում։
Պատ՝․2։

III․ Շարժվող գնացքի վագոնում սեղանի վրա դրված խնձորը տեղաոխվում է քայլող մարդու նկատմամբ։ 
Պատ՝.1

IV․ Երկրի շարժումը իր առանցքի շուրջ, դա հավասարաչափ շարժում է։
Պատ՝․4

Տարբերակ III.

I. Այն գծի երկարությունը, որը մարմինը անցնում է որոշ ժամանակամիջոցի ընթացքում, անվանում են անցած ճանապարհ։ 
Պատ՝1․

II․ Մարմնի դիրքի փոփոխությունը այլ մարմինների նկատմամբ կոչվում է մեխանիկական շարժում։ 
Պատ՝2․

III․ Հեծանիվը իջնում է բլրից: Նրա ոտնակները իրենց պտտման ընթացքում գտնվում է շարժման մեջ։ 
Պատ՝1․

IV․ t₁ = 0,5ժ = 30ր V₁ = S₁/t₁= 30կմ/30ր = կմ/ր

S₁ = 30կմ V₂ = S₂/t₂ = 20կմ/15ր = 20/15կմ/ր

t₂ = 15ր V₃ = S₃/t₃ = 10կմ/15ր = 10/15կմ/ր

S₂ = 20կմ

t₃ = 15ր

S₃ = 10կմ

V₁ V₂ V₃

Պատ՝.1

Տարբերակ IV

I․ Այն շարժումը, որի ընթացքում մարմինը ցանկացած հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ժանապարհներ, անվանում են` հավասարաչափ շարժում: 
Պատ․՝2․

II․ Այն գիծը, որը մարմինը գծում է իր շարժման ընթացքում կոչվում է հռտագիծ։ 
Պատ՝3․

III․ Շարժվող տրակտորի թրթուրների ներքևի մասերը Երկրի նկատմամբ գտնվում են դադրի վիճակում։ 
Պատ՝1․

IV․ Ձեռքից ընկած գնդակի շարժումը անհավասարաչափ շարժում է։ 
Պատ՝.

Էջ 26
6.Մարմինների փոխազդեցությունը մարմնի զանգված զանգվածի միավորները
Տարբերակ 1
1.Մարմնի շարժման արագությունը փոփոխվում է։
Պատասխան․1
2.Որ դեպքում Ա սայլակը կսկսի շարժվել եթե այրենք թելը։
Պատասխան․2

3.Հրացանից կրակելիս գնդակի
արագությունը 600մ/վ է. իսկ հրացանի
հետհարվածի արագությունը’ 1,5մ/վ։ Ո՞ր
մարմնի զանգվածն է մեծ և քանի՞ անգամ.
Պատասխան․ 2

IV. (1) Քանի կիլոգրամ է պարունակում 2.5 տոննան.
Պատասխան․5

V. Քանի՞ գրամ է 0,025կգ-ը.
Պատասխան․1

VI. (1) Արտահայտեք 250գրամը կիլոգրամներով
Պատասխան․2
Տարբերակ 2
I. (2) Հայտնի է, որ մարմինը իր արագությունը կարող է փոփոխել միայն
այլ մարմինների ազդեցության հետևանքով: Իսկ ինչու՞ մարդը քայլելու
ընթացքում կարողանում է փոխել իր արագությունը.
Պատասխան.2

II. (2) Եթե դադարի վիճակում գտնվող երկու մարմիններ իրար հետ
փոխազդում են, և նրանցից առաջինը փոխազդեցությունից հետո
շարժվում է ավելի մեծ արագությամբ, քան երկրորդը, ապա ասում են, որ
Պատասխան.3

III. (3) Չմշկորդը նետում է քարը 40մ/վ արագությամբ և հետ է սահում 0,4 մ/վ
արագությամբ: Քանի՞ անգամ է չմշկորդի զանգվածը մեծ քարի զանգվածից.
Պատասխան.2

IV. (1) Քանի կիլոգրամ է պարունակում 0,75 տոննան.
Պատասխան.4

V. (1) Քանի՞ գրամ է պարունակում 7,5կգ-ը.
Պատասխան.5

VI (1) 750գ 11 արտահայտեք կիլոգրամներով.
Պատասխան.1

Տարբերակ 3
I. (1) Կարո ղ է արդյոք մարմինը ինքնուրույն, առանց այլ մարմինների
ազդեցության փոխել շարժման արագությունը.
Պատասխան.2

II. (1) Այն բանից հետո, երբ մարմնի վրա դադարում է այլ մարմնի ազդեցությունը
Պատասխան.2

III. (3) Զսպանակը սեղմված վիճակում պահող թելը այրելուց հետո II
սայլակը ստանում է 5մ/վ արագություն, իսկ P սայլակը՝ 2մ/վ (նկ 5)՝
Ո ր սայլակի զանգվածն է մեծ և քանի՞ անգամ:
Պատասխան.4

IV. (1) Քանի՞ կիլոգրամ է պարունակում 4 տոննան
Պատասխան.5

V. (1) Քանի՞ գրամ է պարունակում 0,4կգ-ը.
Պատասխան.4

VI. 400գ-ը արտահայտեք կիլոգրամներով.
Պատասխան.1

Տարբերակ 4
I. (1) Կփոխվի՞ մարմնի շարժման արագությունը, եթե նրա վրա այլ
մարմինների ազդեցությունը դադարի
Պատասխան.2

II. (1) Եթե թելը այրենք, ո՞ր դեպքում սայլակը չի շարժվի (Նկ. 4
Պատասխան.2

III. (3) Քարը ջարդելիս բաժանվում է երկու մասերի: Բեկորներից մեկը
ստանում է 12մ/վ արագություն, իսկ մյուսը՜ 4մ/վ: Ո՞ր բեկորի զանգվածն
է մեծ և քանի՞ անգամ
Պատասխան.4

IV. (1) Քանի՞ կիլոգրամ է պարունակում 0,035տ -ն
Պատասխան.3

V. (1) Քանի՞ գրամ է պարունակում 0,35կգ-ը
Պատասխան.4

VI. (1) 350գ-ը արտահայտեք կիլոգրամներով
Պատասխան.1

Տնային աշխատանք

Գրի՛ր շարադրություն՝ օգտագործելով ինչքան հնարավոր է շատ ածականներ: 

Աշուն է

Գույնզգույն տերևները թափվում էին իրար հերթ չտալով:Երկնքում որոտում էին աշնանային ամպերը: Եղանակը ցրտում էր, օրերը կարճանում: Փողոցով քայլելիս լսվում էր դեղնած տերևների խշխշյունը: Սիրում եմ աշունը նրա բոլոր գույներով: Աշնան գույները նման են իմ հոքու գույներին: Ամեն անգամ նայելով պատուհանից դուրս հասկանում եմ թե Աստված ինչ հրաշք նկարիչ է:

Առաջադրանք, 7-րդ դասարան, նոյեմբերի 28-դեկտեմբերի 5-ը

Առաջադրանք 1

ՄԵԾ ՀԱՅՔԻ ԱՐՇԱԿՈՒՆՅԱՑ ԹԱԳԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ 330-428 թվականներին

Այս թեմայում՝
1.Արտաքին վտանգները Խոսրով Կոտակի օրոք:
2.Երկու հաղթական պատերազմ:
3.Դավաճանությունը և դրա դեմ ուղղված օրենքը:
4.Արքայի և կաթողիկոսի տարաձայնությունները:
5.Արշակ II-ի և նախարարների միջև պատերազմը:
6.Պարսկաստանի դեմ պայքարի շարունակությունը:

 7.Երկրի ներքին կյանքում Պապ թագավորի ձեռնարկած փոփոխությունները:
 8.Հայաստանը Արշակունի վերջին արքաների
օրոք:
 9.Մուշեղ Մամիկոնյանի սպանությունը:
 10.Սահակ Պարթևը պարսից արքունիքում:
 11.Նոր բառեր, հասկացություններ՝ Կոտակ, տոհմիկ ազնվականություն, Տաճար Մայրի, կանգուն, ուրացող,
բորոտ, ուրուկ, հրովարտակ, առաքինի, սլաքներ
ուղղել, մենաստան, աշխատող ձեռք, պրովինցիա,
պատել (այստեղ՝ հոգ տանել/

ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԽՈՍՐՈՎ ԿՈՏԱԿԻ ԵՎ ՏԻՐԱՆԻ
ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՏԱՐԻՆԵՐԻՆ
Ներքին և արտաքին իրավիճակի բնութագիրը
Խոսրով Կոտակի կառավարման տարիներին Տրդատ Մեծին հաջորդեց թագաժառանգ Խոսրով Կոտակը (330-338 թթ): Խոսրով Կոտակի կառավարման տարիներին Հռոմի և Պարսկաստանի միջև հարաբերությունները կրկին սրվում են։ Հռոմի կայսր Կոնստանդինը երկրի մայրաքաղաքը Հռոմից տեղափոխեց Բյուզանդիոն և այն իր անունով կոչեց Կոստանդնուպոլիս: Այս քայլով հռոմեացիներն ավելի սերտորեն էին կապվում Արևելքի հետ, ուստի Հայաստանը նրանց համար դառնում էր ռազմական տեսանկյունից կարևոր երկիր: Իր հերթին, պարսից արքա Շապուհ II-ը երկրի ներսում ճնշեց կենտրոնախույս
տոհմիկ ազնվականությանը և պատրաստվեց Հռոմի

Կոտակ –կարճահասակ։ Խոսրով թագավորն այս մականունը ստացել իրկարճահասակության համար:
Տոհմիկ ազնվականություն –ավատատիրական(հետագայում նաև կապիտալիստական) հասարակարգում այն իշխող դասը, որն իր լիազորությունները ստացել է ժառանգաբար:

դեմ պատերազմի, որպեսզի վերացնի Մծբինի պայմանագրի՝ Պարսկաստանին ոչ ձեռնտու կետերը: Այստեղից պարզ էր դառնում, որ Պարսկաստանը պատրաստվում էր պատերազմի նաև Հայաստանի դեմ, քանի որ այն նույնպես Մծբինի պայմանագիրը ստորագրած կողմ էր:
Ներքին կյանքը նույնպես բավականին լարված էր, քանի որ Տրդատ III-ի մահվանից հետո բդեշխների շրջանում առկա էին Մեծ Հայքի թագավորությունից անկախանալու ձգտումներ։ Այդպիսի տրամադրություններ
ունեցող բդեշխներին աջակցում էր Շապուհ II-ը։ Այսպիսի ներքին և արտաքին լարված իրավիճակում Խոսրով Կոտակը դարձավ Մեծ Հայքի թագավոր: Խոսրով
Կոտակի կառավարման տարիներին Մեծ Հայքի թագավորությունը պետք է դիմակայեր արտաքին վտանգներին, և այդ գործում մեծ դեր խաղացին երկրի տաղանդավոր զորավարները։
Խոսրով Կոտակի երեք գործերը
Խոսրովի կառավարման սկզբնական շրջանը խաղաղ էր: Այս ժամանակահատվածում նա ձեռնարկում է շինարարական աշխատանքներ։ Պատմիչների վկայությամբ՝ Արաքս գետը փոխել էր իր հունը, ինչի
պատճառով թուլացել էր Արտաշատի պաշտպանվածությունը, ինչպես նաև՝ ճահիճներ էին գոյացել քաղաքի շուրջը, աղտոտվել էր օդը, և Արտաշատում
ապրելը դարձել էր տհաճ: Ուստի Խոսրովը Արտաշատից հյուսիս գտնվող բլրի վրա կառուցում է երկրի նոր մայրաքաղաքը և այն անվանում Դվին: Նոր մայրաքաղաքում ժամանակի ընթացքում կառուցվում են ապարանքներ, գեղեցիկ շենքեր, միջնաբերդ, կաթողիկոսական պալատ և այլն:
Հիշատակության են արժանի Խոսրովի տնկած երկու անտառները: Թագավորի հրամանով կաղնու անտառներ տնկվեցին Գառնի արքունական բերդից մինչև
Մեծամորի դաշտ և Դվին: Այս անտառը կոչվեց Տաճար Մայրի: Մեկ ուրիշ անտառ էլ նա հրամայեց տնկել Դվինից մինչև Արտաշատ և Արաքս, որը թագավորի անունով կոչվեց Խոսրովակերտ:

Պարսկաստանի հարձակումը և հայ զորավարների սխրանքները
Մծբինի հաշտության պայմանագրի ժամկետը դեռ չլրացած՝ Շապուհը զորքով շարժվեց Հայաստանի սահմանների կողմ: Այստեղ պարսկական զորքի դեմ պետք է դուրս գար հայկական բանակը՝ Բզնունյաց նահապետ Դատաբենի գլխավորությամբ, սակայն վերջինս դավաճանեց և անցավ Շապուհի կողմը: Այս լուրն իմանալով՝ Խոսրովը, սպարապետ Վաչե Մամիկոնյանի գլխավորությամբ, հայկական բանակներն ուղարկում է ընդդեմ հակառակորդի: Ճակատամարտում հայկական զորքը Վաչեի գլխավորությամբ ջախջախում է պարսկական զորքին:
Այս դավաճանական դեպքից հետո Խոսրովը, գիտակցելով երկրի ամրապնդման համար ներքին համախմբվածության կարևորությունը, նոր օրենք սահմանեց։ Ըստ այդմ՝ հազար և ավելի զինվոր ունեցող նախարարները պետք է բնակվեին երկրի մայրաքաղաքում՝ Հայոց արքունիքի հսկողության ներքո: Խոսրով Կոտակի կառավարման շրջանում Հայաստանը ենթարկվում է նաև մազքութ ռազմատենչ ցեղերի հարձակմանը։ Վճռական ճակատամարտում հայոց բանակի զորավարներից Վահան Ամատունին մենամարտում հաղթում է թշնամու թագավորին, և հակառակորդը դիմում է փախուստի։ Ըստ Մովսես Խորենացու՝
մազքութների հարձակման պատճառն այն էր, որ նրանք լսել էին, թե Խոսրովը թույլ թագավոր է, և այդ պատճառով էին արշավել Հայաստան։
338 թ., երբ լրացավ Մծբինի խաղաղության պայմանագրի ժամկետը, պարսիկները կրկին պատերազմ սկսեցին Հայաստանի դեմ: Պատերազմի մասին մանրամասներ չեն պահպանվել, միայն նշվում է, որ զոհվում են մեծ թվով նախարարներ, այդ թվում՝ Վաչե Մամիկոնյանը:
Պատերազմը դեռ չէր ավարտվել, երբ մահացավ Խոսրով Կոտակը: Նրա դին հողին հանձնվեց Դարանաղյաց գավառի Անի ամրոցում:
Մեծ Հայքի թագավոր Տիրանը Խոսրովը չկարողացավ միասնականություն
ապահովել Մեծ Հայքի նախարարների շրջանում: Նրա մահից հետո էլ շարունակվեց նախարարների անմիաբան վիճակը: Նրանց մի մասը պարսից կողմն էր անցել, մյուս մասը՝ Արշավիր Կամսարականի: Վերջինս Խոսրովի որդի Տիրանի հետ մեկնեց Հռոմ, որպեսզի կայսրը նրան թագավոր ճանաչի: Այս հանգամանքը պարսկամետ հայ նախարարներին ստիպեց հասկանալ, որ ավելի լավ է միավորվել Մեծ Հայքի օրինական թագավորի իշխանության շուրջը։
Ուստի նրանք փոխեցին իրենց դիրքորոշումը: Այսպիսի պայմաններում թագավոր դարձավ Խոսրովի որդի Տիրանը:
Տիրանի ներքին քաղաքականությունը
Տիրանի կառավարման տարիներին (339-350 թթ)
սրվեցին կաթողիկոսի և թագավորի, ինչպես նաև
թագավորի և իշխանական տների միջև փոխհարաբերությունները: Այդ ժամանակ կաթողիկոս դարձավ Վրթանեսի որդին՝ Հուսիկը:

Տիրանը թշնամաբար էր տրամադրված Հուսիկի հանդեպ և առիթն օգտագործեց նրան սպանելու համար։ Ահա, թե ինչը առիթ եղավ այդ ոճրագործության համար։ Հռոմի Հուլիանոս Ուրացող կայսրը
պահանջում է Տիրանից՝ իր դիմանկարը դնել հայկական եկեղեցիներից մեկում։ Տիրանը համաձայնում է, բայց Հուսիկը նրան թույլ չի տալիս, ավելին՝
հենց արքայի առաջ կոտրում է կայսեր դիմանկարը։
Այս դեպքերից հետո Տիրանը Լուսավորչի տոհմին զրկում է կաթողիկոսական պաշտոնը վարելու իրավունքից և այն հանձնում է Աղբիանոսյան
տոհմին:
Տիրանը իր կառավարման ընթացքում ոչ միայն
չկարողացավ միասնական դարձնել հայ իշխանական տոհմերին, այլև ավելի խորացրեց արքունիքի և
իշխանների միջև անդունդը: Նա փորձեց վերացնել
Արծրունիների և Ռշտունիների տոհմերը: Վերոնշյալ
իշխանական տոհմերին էին հանձնված Արևելյան Ատրպատականի և Կորճայքի տարածքները։ Այս տարածքներն ունեին ռազմավարական մեծ նշանակություն,
ուստի կարևոր էր, որ տարածաշրջանը կառավարող
իշխանական տոհմերը հավատարիմ լինեին կենտրոնական իշխանությանը: Նրանց ենթարկելու համար
Տիրանը դիմում է պատժիչ դաժան գործողությունների,
որոնց հետևանքով այդ իշխանական տոհմերը կարող
էին ոչնչանալ: Սակայն, բարեբախտաբար, Արտավազդ և Վասակ Մամիկոնյանները փրկում են երկու
տղա երեխաների կյանքը, իսկ հետագայում նրանց
ամուսնացնում իրենց աղջիկների հետ: Այս դեպքից
հետո Արտավազդ և Վասակ Մամիկոնյանները, թողնելով թագաժառանգ Արշակի դաստիարակությունը,
հեռանում են արքունիքից: Արդյունքում ավելի է
Ուրացող –հավատը՝ կրոնը փոխող մարդ։ Հեթանոսական կրոնի ջատագով լինելու պատճառով Հուլիանոս կայսրը քրիստոնյա պատմիչների կողմից ստացել է «Ուրացող» անունը:

խորանում երկրի ներքին կյանքում առկա լարվածությունը, սեպ է խրվում Մամիկոնյանների և թագավորի միջև:
Տիրանի արտաքին քաղաքականությունը.
Տիրանը ցանկանում էր չեզոք արտաքին քաղաքականություն վարել և հավասարակշռել հարաբերությունները Հռոմի և Սասանյանների միջև: Թագավորի նպատակն էր երկու երկրների հետ բարիդրացիական
հարաբերություններ հաստատել, մինչդեռ այդ տերությունները ձգտում էին Տիրանին դարձնել իրենց դաշնակիցը։
Այսպիսի իրավիճակում Շապուհ II-ը պատերազմի էր նախապատրաստվում Հռոմի դեմ, և Տիրանը շտապում է բարելավել հարաբերությունները նրա հետ:
Տիրանի այս դիրքորոշումը, բնականաբար, բացասաբար է ազդում հայ-հռոմեական հարաբերությունների վրա: Հայ-պարսկական մերձեցումը կանխելու համար հռոմեացիները սպանում են Տիրանի որդուն՝ Տրդատին։ Ապա նրանք սպառնում են մահապատժի ենթարկել նաև իրենց մոտ գտնվող Տիրանի երկու թոռներին: Տիրանը ստիպված է լինում մերձենալ հռոմեասեր նախարարների հետ, ինչը, բնականաբար, զայրացնում է Շապուհին:
Հռոմեական զորքերը նոր հարձակում են սկսում Սասանյան Պարսկաստանի դեմ: Երկարատև ռազմական գործողություններից հետո, սակայն, հռոմեական
զորքերը անհաջողություններ են կրում։ Նրանց հետ դաշնակցած Տիրան արքան գերեվարվում է պարսիկների կողմից և կուրացվում: Հայոց գահը անցնում է
Տիրանի որդի Արշակին:

Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Խոսրով Կոտակը կառուցեց նոր մայրաքաղաք՝ Դվինը։ Մայրաքաղաքը մյուս քաղաքներից տարբերող
ի՞նչ հիմնական հանգամանքներ կային կամ կարող
էին լինել։
2. Մովսես Խորենացին Տիրանի կառավարման ավարտի
մասին գրել է. ‹‹Տիրանը Աստծո լույսը խավարեցրեց
Հայաստանում, և ինքն էլ խավարեց, տասնմեկ տարի
թագավորություն անելուց հետո››։ Արքայի ո՞ր գործողությունը նկատի ունի պատմիչը, երբ նշում է, որ
Տիրանը Աստծո լույսը խավարեցրեց Հայաստանում։
Եվ ի՞նչ նկատի ունի Խորենացին՝ գրելով՝ ‹‹Եվ ինքն էլ
խավարեց››։
3. Թեմայի տեքստում առկա են այսպիսի տողեր.
‹‹Տիրանը իր կառավարման ընթացքում ոչ միայն
չկարողացավ միասնական դարձնել հայ իշխանական տոհմերին, այլև ավելի խորացրեց արքունիքի
և իշխանների միջև անդունդը››: Ինչպե՞ս կբացատրես այս տեքստում ‹‹անդունդ›› բառի կիրառումը,
ի՞նչ միտք են դրանով արտահայտում հեղինակները։
Իսկ մարդկային հարաբերությունների ենթատեքստում ի՞նչ է խորհրդանշում ‹‹կամուրջներ կառուցել››
արտահայտությունը։
4. Մի քանի նախադասությամբ նշի՛ր, թե ինչպիսի վերաբերմունք ունես Խոսրով Կոտակ արքայի, Հուսիկ
կաթողիկոսի, Վաչե Մամիկոնյանի, Տիրան արքայի
հանդեպ։ Որո՞նք են նշված պատմական անհատների
հանդեպ այդպիսի վերաբերմունքի պատճառները։
Որքանո՞վ են քո մոտեցումները արդարացի։
5. Խոսրով Կոտակի և Տիրանի կառավարման տարիներին, փաստորեն, Մեծ Հայքի թագավորության հզորությունը ապահովելու համար առկա էր իշխաններին համախմբելու կարիք։ Անձնային ի՞նչ որակներ
և գիտելիքներ պետք է ունենար արքան, որպեսզի
կարողանար համախմբել իշխաններին

Դասարանական աշխատանք

Առաջադրանքներ՝

1․Բազմապատկիր՝ (1+b)(a−2)=a-2b+ab+a

• a+2+2b+ab
• −a−ab−2−2b
• −ab−a+2b+2
• −2−2b+ab+a

2․Բացիր փակագծերը՝ (−12−p)(m−3) Ընտրիր ճիշտ պատասխանը:

(−12−p)(m−3)=-12m+36-pm+3p

• −12m+3p
• −12m−36−pm−3p
• −12m+36−pm+3p
• −12m+36−pm
• −12m+36−pm−3p
• այլ պատասխան

3․Կատարիր գործողությունները՝ (2.5t+4)⋅(7t+6) Ընտրիր ճիշտ պատասխանը:

(2.5t+4)⋅(7t+6)=17.5t²+

• այլ պատասխան
• 60.5t+24
• 17.5t2+24
• 17.5t2+15t+4
• 17.5t2+43t+24

4․Կատարիր բազմանդամների բազմապատկումը՝ (x7+y)⋅(x+y) Ընտրիր ճիշտ

(x7+y)⋅(x+y7) պատասխանը:

• x⁸+x⁷y⁷+xy+y⁸
• x⁸+x⁸y⁸+y⁸
• այլ պատասխան
• x⁷y+xy⁷
• x⁸+y⁸

5․Բաց արա փակագծերը՝ (x−11)⋅(x+9):

6․Բացիր փակագծերը՝ (x+4)⋅(x+5):

7․Կատարիր բազմանդամների բազմապատկումը՝ (d²⁰−c)⋅(d−c²⁰)

8․Նախապես պարզեցնելով` գտիր (d−8)⋅(d+4)−(d+6)⋅(d−14) արտահայտության արժեքը, երբ d=−0.11:

9․Կատարիր գործողությունները՝ (p²−p+3)⋅(8p²+p−3):

Դասագրքից՝ 125

Домашнее задание: докончить в блогах тест по тексту “ Маша и велосипед”( смотри классную работу) и написать сочинение ( выбрать):

• Как я научился ездить на велосипеде ( на роликах, на коньках)
• Как я научился играть в шахматы,( в шашки, в наарды, в футбол)
• Как я научился играть на гитаре ( скрипке, фортепиано)
• Как я научился работать на компьютере.

Когда я была маленьким мне папа научил кататься на велосипеде за один день. Сначала я много падала, но потом научилась хорошо ездить на двухколесном велосипеде. И мы купили большой велосипед. Но на большом мне было тежелее чем на маленьким.

Տնային աշխատանք

Կարդա՛ Հրանտ Մաթևոսյանի ,,Հացը,, պատմվածքը: 

Գրավոր պատասխանի՛ր պատմվածքի առաջադրանքներին: 

Ովքեր կարդացել են ,,Հացը,, պատմվածքը, կարդան Խորխե Բուկայի ,,Սիրել բաց աչքերով,, ստեղծագործությունը և կատարեն առաջադրանքները: 

Առաջադրանք

1. Կարդացե՛ք ստեղծագործությունը և կատարե՛ք ա  և բ  առաջադրանքները.

ա) Ո՞րն է հեքիաթի գլխավոր ասելիքը: Ընտրի՛ր մտքերից մեկը և ընտրությունդ հիմնավորի՛ր.

• Քեզ նվիրված մարդուն պետք է հավատարիմ լինել:
• Ընկերոջդ թերության նկատմամբ կարելի է ներողամիտ լինել:
• Նյութական արժեքից ավելի կարևոր են գեղեցկությունն ու ուրախությունը:
• Մարդու հնարամտությունը սահման չունի:

Չնայած այդ ամենին որ այդ ճաքի պատճառով նա շատ գումար չէր վաստակում նա ուրախ էր և այդ ճաքը բացեց մի նոր ուրախ և գույնզգույն ճանապարհ:

բ) «Ես հուսով եմ, ավելի շուտ՝  համոզված եմ, որ դու հասկացար, թե ինչու եմ քեզ նվիրում այս  հեքիաթը»: Ինչո՞ւ է պատմող հերոսը հեքիաթը քեզ նվիրում:

Այս հեքիաթով նա ուզում է մեզ ասել որ պետք չէ թերության մեջ միանգամից վատը տեսնել միգուցե դա մեզ կուղեկցի ավելի լավ ճանապարհին:

Homework

What does ‘success’ mean? /read the text and find three things that mean ‘success’./page 40For me real success when people who are happy and rich.

Grammar:have to/don’t have to

Hometask:ex.2/b,page 41

have to, desnt have to, dont have to, have to, dont have to

Դասարանական աշխատանք

115.

ա) a²+ab = a (a + b)

բ) x²–x = x(x – 1)

գ) a+a²= a(1 + a)

դ) 2xy–x³ = x(2y – x²)

ե) b³–b² = b²(b – 1)

զ) a⁴+a³b = a³(a + b)

է) x²y²+y⁴ = y²(x² + y²)

ը) 4a⁶–2a³b = 2a³(2a³ – b)

թ) 9x⁴–12x²y² = 3x²(3x² – 4y⁴)

114.

ա) 3a+3b=3 (a+b)

բ) 2x-2y=2 (x-y)

գ) 5a+10=5 (2+a)

դ) 14-7y=7 (2+y)

ե) 12x+6y=6 (2x+y)

զ) 3a-9b=3 (3b+a)

է) 5x+5=5 (x+1)

ը) 4-4a=4 (a+1)

թ) 12a-3=3 (3a+1)

ժ) 18+36x=18 (2x+1)

ի) ab+bc=b (a+c)

լ) ax-ay=a (x+y)

խ) 2ab-6a=a (2b+6a)

ծ) 6x+8xy=x (6+8y)

կ) 12abx+15a=a (12bx+15)

Դասարանական աշխատանք

Ածական
Կարդա՛
Ածական անուն կամ ածական են կոչվում առարկայի հատկություն կամ վերաբերություն ցույց տվող բառերը:
Ածականները պատասխանում են ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր հարցերին:
Ածականը չթեքվող խոսքի մաս է, այսինքն չի հոլովվում, որոշիչ հոդ չի ստանում:
Բայց խոսքի մեջ կարող է հանդես գալ գոյականաբար, այդ դեպքում ածականը ստանում է որոշիչ հոդ և գոյականի նման կարող է հոլովվել եզակի և հոգնակի թվով, օրինակ՝ Կարմիրը նրան շատ  է սազում:
Վարժ. 1. Տրված ածականները նախադասությունների մեջ գործածիր գոյականաբար՝ սև, մեծ, գունազարդ:

Սևը տղաների սիրած գույնն է:

Բաճկոնը իմ վրա մեծ է:

Անտառի բնությունը գունազարդ էր:

Ածականը նախադասության մեջ կարող է գործածվել որպես ստորոգյալի բաղադրիչ: Օրինակ՝ Մեր դպրոցը մեծ է:
Կան բառեր, որոնք հավասարապես կարող են հադես գալ և՛ որպես գոյականներ, և՛ որպես ածականներ: Օրինակ՝ աղքատ, ծանոթ, ցուրտ, ծովային և այլն:

Վարժ. 2 Գրի՛ր տրված ածականների կազմությունը՝ հողե, նոր, մաքուր, կիսախուփ,  անգույն:

Հողե-ածանցավոր

նոր-պարզ

մաքուր-պարզ

կիսախուփ-բարդ

անգույն-ածանցավոր

Վարժ. 3 Կազմի՛ր  կապակցություններ՝ գրելով ածականներ և գոյականներ:
Ա. Մարմարյա մրգառատ,  փարթամ, գյուղական, շինծու:
Բ. Գետակ, զգեստ, միտք, երազ:
Վարժ. 4 Միացրե՛ք բառերը՝ կազմելով ածականներ:
Առյուծ և սիրտ-
արև և շող-արևաշող
տերև և  փուշ-փշատերև
պսակ և ձև-պսակաձև
ձայն և վիշապ-վիշապաձայն
թույր և ձյուն-
շեկ և հեր-շիկահեր
գունդ և ձև -գնդաձև

Նախագիծ Կարմիր ծով

Կարմիր ծովը Համաշխարհային օվկիանոսի ծովերից ամենատաքն ու ամենաղին է։ Ջրի մակերեսային շերտերի ջերմությունը սեպտեմբերին հասնում է 35°, իսկ ձմռան ամիսներին՝ 30°: Քանի որ Կարմիր ծով ոչ մի գետ չի թափվում, իսկ Հնդկական օվկիանոսի հետ նեղ Բաբ – Էլ – Մանդեբի (արաբերեն թարգմանությամբ- Արցունքի դարպասներ) նեղուցով ջրի փոխանակությունը թույլ է կատարվում, աղիությունն այս ծովում բարձր է։ Ավելանում է հարավից հյուսիս ՝ 3,65% – 4,3%: Կարմիր ծովն ունի մի առանձնահատկություն ևս. եթե մյուս ծովերում ջրի ջերմությունը ըստ խորության նվազում է, ապա Կարմիր ծովում այն աճում է։ Ամենամեծ խորությունում (առավելագույնը 2500մ) ջրի ջերմությունը հասնում է 55°-ի, իսկ աղիությունը՝ 30%- ի։ Ծովում լողալ չի կարելի, հանդիպում են 5 մետր երկարությամբ գիշատիչ վագրային շնաձկներ, որոնք հարձակվում են լողորդների վրա։ Վտանգավոր է նաև թրաձուկը, որը թրի նմանվող իր երկար ու սուր քթով ծակում է նույնիսկ նավերի հատակը:Անվանումը հավանաբար ստացել է ջրում գտնվող ջրիմուռներից, որոնք տարվա որոշ ժամանակ ընդունում են կարմրավուն գույն