Սպիտակուցներ 💕

Սպիտակուցները կամ պրոտեինները կազմում են մեր օրգանիզմի չոր զանգվածի համարյա կեսը` 44%-ը:

Բարձրամոլեկուլային օրգանական միացություններ, որոնք կազմված են պեպտիդային կապով իրար միացած ալֆա-ամինաթթուներից։ Կենդանի օրգանիզմներում սպիտակուցների ամինաթթվային հաջորդականությունը որոշվում է գենետիկական կոդով, սինթեզելիս հիմնականում օգտագործվում է ամինաթթուների 20 տեսակ։ Ամինաթթուների տարբեր հաջորդականություններն առաջացնում են տարբեր հատկություններով օժտված սպիտակուցներ։

Սպիտակուցի դերը կենդանի օրգանիզմում
Կենդանի օրգանիզմներում սպիտակուցների գործառույթները բազմազան են։ Սպիտակուց ֆերմենտները կատալիզում են օրգանիզմում ընթացող կենսաքիմիական ռեակցիաները և կարևոր դեր են խաղում նյութափոխանակության մեջ։ Որոշ սպիտակուցներ կատարում են կառուցվածքային և մեխանիկական գործառույթ՝ առաջացնելով բջջային կմախքը։ Սպիտակուցները կարևոր դեր են կատարում նաև բջիջների ազդանշանային համակարգում, իմունային պատասխանում և բջջային ցիկլում։
Սպիտակուցները մարդու և կենդանիների սննդի կարևոր մասն են կազմում (միս, թռչնամիս, ձուկ, կաթ, ընկուզեղեն…), քանի որ այս օրգանիզմներում սինթեզվում է միայն անհրաժեշտ սպիտակուցների մի մասը։ Մարսողության գործընթացում սննդի մեջ պարունակվող սպիտակուցները քայքայվում են մինչև ամինաթթուներ, որոնք հետագայում օգտագործվում են սպիտակուցի կենսասինթեզում՝ օրգանիզմի սեփական սպիտակուցների սինթեզի համար, կամ քայքայման գործընթացը շարունակվում է էներգիա ստանալու համար։

Կազմավորման մակարդակներ

Ամինաթթուները սպիտակուցների կազմում
Ամինաթթուների առավել կարևոր դերն այն է, որ սպիտակուցները,որոնք կենդանի օրգանիզմներում, կատարում են բազմաթիվ ֆունկցիաներ (կարգավորիչ, կատալիտիկ, պաշտպանողական, տրանսպորտային, ռեցեպտոր, կառուցվածքային և այլն), կազմված են ամինաթթուներից։ Մի շարք անտիբիոտիկներ, հորմոններ և տոքսիններ նույնպես ունեն պեպտիդ-սպիտակուցային կառուցվածք։ Պեպտիդները և սպիտակուցները α-ամինաթթուներից կառուցված բարձրամոլեկուլյար միացություններ են։ Սպիտակուցների կազմի մեջ մտնող ամինաթթուները բոլորը Լ-շարքի α-ամինաթթուներ են, այսինքն ամին և կարբօքսիլ խմբերը գտնվում են նույն ածխածնի մոտ և ամինաթթուները տարբերվում են միայն ռադիկալների կառուցվածքով։

Ամինաթթուների մասին

Լիարժեք և ոչ լիարժեք սպիտակուցներ բաղկացած են
ամինաթթուներից, թեև տարբերվում են իրարից: Ամինաթթուների ներծծման համար կարևոր է սպիտակուցների մարսողությունը: Բուսական սպիտակուցների մեծամասնությունը ոչ ամբողջական է։ նրանց պակասում է էական ամինաթթուներից առնվազն մեկը: Ահա թե ինչու բուսական դիետայի դեպքում հատկապես կարևոր է ճիշտ կառուցել դիետան և ճիշտ համատեղել բուսական սպիտակուցի տարբեր աղբյուրները: Սա միակ անհրաժեշտ միջոցն է՝ ստանալու բոլոր անհրաժեշտ ամինաթթուները:

Անփոխարինելի ամինաթթուներ

Անփորարինելի ամինաթթուները օրգանիզմում չեն սինթեզվում և մարդու ու կենդանու օրգանիզմ են մտնում սննդանյութերի հետ, պատրաստի վիճակում։ Ախտանշաներ
Անփոխարինելի ամինաթթուների բացակայությունից կամ պակասից առաջանում է ընդհանուր թուլություն, գլխապտույտ, աճի դանդաղում, ազոտային բացասական հաշվեկշիռ և այլն։ Մարդկանց և կենդանիների համար անփոխարինելի ամինաթթուներ են՝ լիզինը, թրեոնինը, տրիպտոֆանը, մեթիոնինը, ֆենիլալանինը, լեյցինը, վալինը և իզոլեյցինը։

Սպիտակուցի դերը կենդանիների կյանքնում

Սպիտակուցի բուսական և կենդանական աղբյուրների միջև
ընտրություն կատարելիս կարևոր է հաշվի առնել մթերքի այլ սննդանյութերը:
Կենդանական սպիտակուցի որոշ աղբյուրներ կարող են պարունակել երկաթի և վիտամին B12- ի բարձր մակարդակ, մինչդեռ շատ բուսական սնունդ չունեն այդ սննդանյութերը: Այնուամենայնիվ, գիտնականները նշել են, որ նրանք կապ են գտել կենդանական սպիտակուցների սպառման և սրտանոթային հիվանդությունների միջև այն մարդկանց մոտ, որոնք ունեն ապրելակերպի հետ կապված առնվազն մեկ ռիսկի գործոն: Սպիտակուցներն ազոտ պարունակող օրգանական նյութեր են, որոնք օրգանիզմի աճի եւ ռեգեներացիայի համար անհրաժեշտ բիոգեն ազոտի անփոխարինելի
աղբյուր են։Սպիտակուցը կարևոր «շինանյութ» է օրգանիզմի բջիջների համար: Նրանք նպաստում են սննդի մարսողությանը, վերականգնում են հյուսվածքները և նպաստում օրգանիզմի աճին: Կենդանական ծագում ունեցող սպիտակուցները՝ համեմատած ոչ կենդանականի հետ, ուժաղացնում են սրտանօփային գործունեությունը:

Ձմեռային ընթերցումներ

Չարլի Չապլինի նամակը դստերը

https://elenavetisyan.wordpress.com/2023/12/15/%d6%83%d5%ab%d6%80%d5%a8%d5%ac-%d5%a2%d5%a1%d6%84-%d5%bd%d5%b8%d6%82%d6%80%d5%a2-%d5%ae%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%b6%d5%a4%d5%ab-%d6%85%d6%80%d5%be%d5%a1-%d5%a1%d5%bc%d5%a1%d5%be%d5%b8%d5%bf/

Գործնական քերականություն 90-95

Խլեզները Մթնաձորում մարդուց չեն փախչում, երբ մարդիկ նրանց կերակրում են։
Վայրի վարազի պես էր անտառապահ Պանինը, որ տեսել էր գողություն են անում անմիջապես վնասազերծեծ գողերին։
Արջը ոռնոցով մի ոստյուն էլ արեց, թե ցավից, թե ջղայնությունից։
Մթնաձորում սկսվեց անհավասար մի կռիվ մարդու և գազանի միջև, որը ավարտվեց մարդու հաղթանակով։
ճամփին նրա ձիու սանձից բռնում էին, որպեսզի ձին չփախներ։
Կեսգիշերին կտուրի վրա խոսելիս էր ասել, որ այս պատմությունը իրականում ընդամենը երազ էր։
Ջուրը բակի ջրհորից բերեք, քանի որ այնտեղ ջուրը ավելի քաղցրահամ է։

Հնդկաստանի Պոնդիշերի քաղաքում փղերին փոքրիկ հանձնարարություններ տալու սովորություն կա։ Երբ լավ են բացատրում, խելացի կենդանին կարողանում է ինքնուրույն շատ լավ կատարել տրված հանձնարարությունը։
 Մի անգամ մի փղի հանձնարարել էին ծակ կաթսան ինձ մոտ բերել՝ նորոգելու։ Փիղն սպասեց, մինչև ես աշխատանքն ավարտեմ, ու ետ տարավ կաթսան։ Սակայն գործը վատ էի արել։ Փղին ցույց տվեցին, որ կաթսայից կաթում է, և նորից ուղարկեցին ինձ մոտ։ Փիղը ճանապարհին կաթսան լցրեց աղբյուրի ջրով և կնճիթով կաթսան պահեց իմ գլխավերևին այնպես, որ ջուրը կաթի իմ դեմքին։ Ես հասկացա ու այս անգամ կարգին նորոգեցի կաթսան։

Գործ անելիս, լավ գործ արա, որպեսզի երկրորդ անգամ չանես։

Քանի լեզու գիտես այնքան մարդ ես։
Ես բոլորի հետ լեզու եմ կարողանում գտնել։
Նրա խոսքերից հետո լեզուն կուլ տվեց։
Ես գիտեմ ծրագրավորման լեզուներ։
Իմ սիրելի լեզուն կորեերենն է։

Մեր կապիկը մի աֆրիկացուց ենք ձեռք բերել, որը վառ անհակատանությամբ ու յուրահատուկ հումորով օժտված մի էակ է։ Ամեն օր նրան դուրս ենք տանում ու կապուն ծառին։ Առաջին երկու օրը խելոք նստում է տան մուտքի մոտ, ու նրա կողքով չընդատվող հոսանքով անցնում են որսորդները, մեզ սննդամթերք բերող պառավ կանայք, խումբ-խումբ վազում են խխունջներ ու միջատներ բերող փոքրիկ տղաները։ Մենք ենթադրում ենք, որ այդ անդադար շարժումը կզվարճացնի ու կհետաքրքրի կապիկին։ Այդպես էլ եղավ։ Նա շատ շուտ գլխի ընկավ, որ պարանի երկարությունն իրեն թույլ է տալիս թաքնվել բակի դռնակի մոտ, և օգտվել դրանից։ Հենց որ ոչինչ չկասկածող մի աֆրիկացի բակ է մտնում, կապիկն իսկույն դուրս է ցատկում դարանից ու բռնում խեղճի ոտքը։ Հետն էլ այդքան սոսկալի ճղճղոց է գցում, որին նույնիսկ ամենապինդ նյարդերն ունեցող մարդը չի դիմանում։

Շվեյցարիայի Լյուցեռն քաղաքի կենտրոնում մի անսովոր ցուցատախտակ կա։ Դրա վրա նշված են նույն անունը կրող բոլոր քաղաքներն աշխարհում: 1907 թ. շվեդական Ուպսալի քաղաքի բնակիչ Նիլս Պաուլսոնը մահացավ, հարյուր վաթսուն տարեկան էր: Որբացան նրա երկու որդիները՝ ավագը հարյուր երեք տարեկան էր՝ կրտսերը՝ տասը: Անգլիայում հրատարակվել է մարդկության պատմության մեջ հայտնի մարդկանց ցուցակ, նրանք գրել են ձախ ձեռքով: Եգիպտացի մի միլիոնատիրոջ ազգականները նրա մահից անմիջապես հետո գնացին նոտարի մոտ։ Ժառանգության մասին իմանալու համար: Կտակին ծանոթանալուց հետո հանգուցյալի ազգականները քիչ մնաց խելքները թռցնեին, որովհետև իր փողերը տասը եղբայրներին ու քույրերին թողնելու փոխարեն կտակել էր իր կենդանիներին:

Домашнее задание:

САМОПРЕЗЕТАЦИЯ ( работать подробно, короткие ответы не принимаются). Учащийся в своей презентации останавливается на следующих пунктах и представляет их:

• какими навыками, способностями в целом я обладаю ( личностные навыки)? Какие сильные стороны ты у себя отмечаешь?
  Я думаю, что могу быстро найти решение в разных ситуациях, что очень помогает в жизни. Другими словами, я быстро ориентируюсь, но только в ситуациях, а в одежде и тому подобных вещах очень плохо ориентируюсь.
  
• Какую профессию я выбрал для себя? какие качества нужны для данной профессии и обладаю ли я ими ( профессиональные навыки)?
  На данный момент своей будущей профессией я выбрал дизайн интерьеров, но не могу сказать, что будет завтра и останусь ли я при том же мнении или нет. Для этой профессии нужно хорошо знать рисование и в некоторой степени математику, которой я не знаю. Несмотря на все это, я уже решил, куда поступлю после 9 класса.
  
• какие факторы повлияли на мой выбор профессии?
  Я закончила рисования и мне нравится рисовать разные здания и тому подобные, и самое главное – это деньги, сколько оплачивается работа.
  
• что я делаю сейчас для того, чтобы приблизиться к будущей профессии?
  Сейчас я ничем не занимаюсь, но скоро мне придется практиковаться, чтобы поступить в колледж.
  
• как твои увлечения, хобби помогают тебе в приближении к  будущей профессии?
  Моя будущая профессия зависит от рисования, которое является моим хобби, и я каждый день что-то рисую.
  
• что тебе удалось, какие достижения были у меня в этом году?
  Не только в Армении я открыл для себя красивые места, прочитал много книг разных жанров. Скоро осуществится еще одна моя цель, и я буду встречать Новый год в другой стране и ощущать там новогоднюю атмосферу.
  
• что у тебя не получилось, что ты в следующий раз сделаешь иначе?
  В этом году не удалось побывать в Арцахе, это для меня очень болезненная тема, и моя надежда до сих пор не угасла, что однажды мы вернемся в наш второй дом, Арцах. А сейчас я просто стараюсь много путешествовать по Армении.
  
• представь в своем блоге  рубрику “ русский язык”
  
  
• какие цели на ближайшее время ты ставишь для себя?
  Мои цели — это мечты, о которых я не хочу говорить.

Palabra

Avesinarse – մոտենալ
Volver – վերադառնալ
Esquina – անկյուն
Venir – գալ
Traje – կոստյում
Conocer – ճանաչել
Cancion – երգ
Cantar – երգել
Gozar – լավ ժամանակ անցկացնել
Tocar – նվագել
Yo toco
Tu tocas
Ell/Ella/Usted – toca
Nosotros tocamos
Vosotros tocais
Tocan

Փիրըլ Բաք «Սուրբ Ծնունդի օրվա առավոտյան»

Այս պատոմության գլխավոր հերոսը Ռոբ անունով մի տղա էր, ում հայրը ֆերմեր էր։ Նա արդեն 50 տարեկան է, բայց առաջվա պես դեռ արթնանում է առավոտյան ժամը չորսին, ինչպես երեսուն տարի առաջ, դա նրա մոտ սովորություն էր դարձել: Նրան ամեն առավոտ ժամը չորսին արթնացնում էր հայրը, որպեսզի նրանք միասին գնան գոմ և կթեն կովերին: Տղային թվում էր թե հայրը իրեն չի սիրում, բայց նա մի օր լսեց նրանց խոսակցությունը, թե ինչպես է հայրը խղճում տղային և ասում, որ տղան շատ խորն է քնում ու չի ցանկանում արթնացնել իրեն, իսկ մայրը իր զրնգւոն ձայնով պատասխանում էր, որ տղան արդեն մանուկ չէ, և պետք է օգնի:

Հարցարան 2

16. 2-րդ՝ ձյունի պես ճերմակ, 4-րդ

17.Այդ գեղեցիկ առավոտը հիշեցնում էր այն վաղեմի հանդիսավոր առավոտներից մեկը, երբ Աստղիկը՝ Տարոնի դիցուհին, դուրս էր գալիս Աշտիշատի տաճարներից և, շրջապատված յուր անթառամ նաժիշտներով, իջնում էր Քարքե լեռան բարձրություններից՝ Արածանիի արծաթափայլ ալիքների մեջ լողանալու: Այդ միջոցին հայոց երիտասարդ դյուցազունները թաքնվում էին Աշտիշատի դիցանվեր անտառի մթին ծառաստանի մեջ՝ հեռվից դիտելու գեղեցիկ աստվածուհու լոգարանը: Բայց Աստղիկը Մուշի ամբողջ դաշտը վարագուրում էր մառախլա- պատ մշուշով և յուր լոգարանը անտեսանելի դարձնում:

18. թաքն-ը-վել

19. բարձրություն, ծառաստան

20. ոչ

21. Դաշտը մշուշապատվում էր:

22. իր

23. դշխուհի

24. պատճառական

25. անկատար անցյա

Գործնական քերականություն 80-85

– Բարի երեկո՜ սիրելի հարազատներ, ողջունում ենք ձեզ մեր հանդիսությունների դահլիճում, ուրախ եմ ձեզ տեսնել այստեղ և այսօր շատ կարևոր օր է, քանի որ այսօր Լինայի և

ամուսնության օրն է

Վերադառնալ տուն, վերադառնալ մտքին, վերադառնալ երկիր,

Անդրադառնալ մտքին։ Անդրադառնալ կարծիքին, անդրադառնալ ջրերին,

Լեռնային հովիտներում գիշերը ձյուն է սպասվում, իսկ հովիտներում՝ անձրև:
Աշուն էր, զովաշունչ ու պայծառ աշուն, որ սովորաբար լինում է Արարատյան դաշտում:
Երբ ջրերը ձյան հալոցքից կամ հորդառատ անձրևներից վարարում էին, դաշտում բնական ավազաններ էին գոյանում:
Կարդացի անունս մի ոտանավորի տակ… ինձ թվաց, որ իմ այդ ստորագրությունը ոսկե տառերով էր տպված:
Ով մինն ուներ, տասն եմ արել:
Այն օրից, ինչ գյուղ էր եկել, անցել էր ուղիղ մեկ ամիս:
Հյուրերին առաջնորդեց դեպի տաղավարը, որը գտնվում էր բակի խորքում:
Եվ մեծահռչակ զորավար էր, և երկրների կուսակալ:
Քանի որ նույն ուղղությամբ չէին գնում,  միմյանց չէին հանդիպում:
Այդ հնէաբանը, և թանգարանի տնօրենը նոր քննության գաղափարին չընդդիմացան:

Սպորտային կազմվածքով և լավ մարզված ամերիկուհի Արդատ Էվիտը կյանքում առաջին անգամ էր օդանավից պարաշյուտով թռչում, բայց ճիշտ նշանակված տեղում վայրէջք կատարեց։ Նա շատ հանգիստ էր, և ընդհանրապես չէր վախեցել, թեև կինը յոթանասունչորս տարեկան էր, բայց նրա թռիչքն ավելի հաջող էր, քան նրա հետ ցատկող պարաշյուտիստ աղջիկներից շատերինը։

81. Բառակապակցություններ կազմիր հարցում արտահայտող բառերը տրված գոյականներով փոխարինելով

Սպիտակ մշուշի միջից հազիվ էր նշմարվում հետզհետե աչքից անհետացող կածանը
Գյուղացիներից ոմանք վազում էին բանջարանոցները, թողաց վերջին դդմումները բերելու։
Նրան զարմացրեց, անծանոթ մարդկանց մուտքը։Բերդի մուտքը նկարելուց, մատիտը մի պահ ձեռքին մնաց:

Հիվանդության պատրվակով դասի չգնաց:

Տղան լավ էր զգում, որ կարողացավ ընկերներին պաշտպանել:

Ո՞վ քեզ դրդեց այդ արարքին:

Լքեց իր հոտն ու գնաց լույսի ուղղությամբ:

Չարլի Չապլինի նամակը դստերը

Չարլի Չապլինի նամակը դստերը

Չապլինը իր անցած բարդ ճանապարհից դասեր քաղելով փորձում է այն սովորացնել իր աղջկան, որպեսզի հետագայում նրա համար ավելի հեշտ լինի։ Չարլի Չապլինը բազմազավակ հայր էր: Այս հրաշալի նամակը նա գրել է 76 տարեկան հասակում՝ ուղղված իր 21-ամյա աղջկան՝ Ջերալդինային, ով պարի մեջ փնտրում էր ինքն իրեն փարիզյան բեմերի վրա: Չապլինի նամակը շատ հուզական է, խորը և անձնական, բայց միևնույն ժամանակ այն ասես հասցեագրված է մեզնից յուրաքանչյուրին: Սա հայրական սիրո և հոգատարության, տխրության և ուրախության, հպարտության և անհանգստության մի հրաշալի արտահայտություն է:

Ինչքան հեռու եմ քեզանից, բայց թող կուրանան աչքերս, թե քո պատկերը թեկուզ մի ակնթարթ հեռանում է աչքիս առաջից: Նա այնտեղ էին սեղանին, այստեղ սրտիս մեջ: Այստեղ`հեքիաթային Փարիզում, դու պարում ես փառահեղ թատրոնի բեմահարթակի վրա…Գեղեցկուհի եղիր և պարիր, աստղ եղիր ու փայլիր, բայց եթե հանդիսատեսի ցնծությունն ու շնորհակալության խոսքերն արբեցնեն, եթե գլուխդ պտույտ գա քեզ ընծայված ծաղիկների բույրից, ապա քաշվիր մի անկյուն և կարդա իմ նամակը, ունկնդի՛ր եղիր հորդ ձայնին : – այս տողերը շատ հուզիչ էր, քանի որ այստեղ նա իր ներքին աշխարհն է ներկայացնում, իր կարոտն ու անհանգստութոյւնը աղջկա նկատմամբ։Ու նաև իր աղջկան մոտիվացնում է որպեսզի նա փայլի բեմի վրա։

Քո անվանը, Ջերալդինա, հետևում է իմը`Չապլինը: Այդ անունով ես ավելի քան քառասուն տարի ծիծաղեցրել եմ մարդկանց: Բայց ավելի լաց եմ եղել, քան նրանք ծիծաղել են:
Այս տողերը կարդալով ես շատ բան հասկացա թե ինչքան դժվար է նրա համար եղել ծիծաղեցնել մարդկանց երբ քո ներսը խառնաշփոթ ք։

Palabras

Triste-տխուր
tener que-պետք է
jugar-խաղալ
contenta-երջանիկ
alegre-ուրախ
feliz-երջանիկ
nerviose -նյարդային
enfadado-բարկացած
jefe – տնօրեն
cansado – հոգնել
deporte – սպորտ
Dormir – քնել
Enamorado – սիրահարված
Aburrido – ձանձրացած
Preocupado – մտահոգված