1. Ա և Բ տեքստերը համեմատի՛ր և տարբերությունները գտի՛ր: Ո՞ր տեքստում է կոնկրետ այծյամների մասին պատմվում, և որտե՞ղ` ընդհանրապես այծյամների:
Ա. Փոքր եղջերուներ են այծյամները: Նրանց մարմինը համեմատաբար կարճ է, վիզը` երկար: Մորթին ամռանը շիկակարմիր է, ձմռանը գորշ: Անտառը նրանց և՛ է, արոտավայրն և՛ թաքստոցը:
Ամռանն արածում են հով ժամանակ, իսկ ցերեկվա շոգին թաքնվում են: Ցուրտ օրերին կեր են հայթայթում օրվա ցանկացած ժամի: Առատ ձյան ժամանակ դուրս են գալիս ճանապարհները: Ունեն սուր հոտառություն, տեսողություն ու լսողություն: Շատ լավ լողում են:
Մայիսին մայր այծյամն ունենում է 1-2 ձազ: Երկու շաբաթ հետո փոքրիկները կարողանում են իրենց մոր նման արագ վազել: Նրանք մոր հետ շրջում են, մինչև որ մայրը նորից ձագեր է ունենում:
Եղջյուրներ ունենում են միայն արու այծյամները: Եղջյուրներն սկսում են աճել ձմռանը: Սկզբում եղջյուրներն ունենում են մեկ ուղղաձիգ ճյուղ: Դեկտեմբերին դրանք ընկնում են, և հունվարից աճում են նոր եղջյուրներ, որոնք գարնանը ճյուղավովում են: Այծյամներն ապրում են մինչև տասնվեց տարի:
Բ. Փոքր եղջերուներ էին այծյամները: Նրանց մարմինը համեմատաբար կարճ էր, վիզը` երկար: Նրանց մորթին ամռանը շիկակարմիր էր, ձմռանը` գորշ: Անտառը նրանց և՛ արոտավայրն էր, և՛ թաքստոցը:
Ամռանն արածում էին հով ժամանակ, իսկ ցերեկվա շոգին թաքնվում էին: Ցուրտ օրերին կեր էին հայթայթում օրվա ցանկացած ժամի: Առատ ձյան ժամանակ դուրս էին գալիս ճանապարհները: Ունեին սուր հոտառություն, տեսողություն ու լսողություն: Շատ լավ լողում էին:
Մայիսին մայր այծյամն ունեցավ 1-2 ձագ: Երկու շաբաթ հետո փոքրիկները կարողացան իրենց մոր նման արագ վազել: Նրանք մոր հետ շրջեցին, մինչև որ մայրը նորից ձագեր ունեցավ: Եղջյուրներ ունեցան միայն արու այծյամները: Եղջյուրներն սկսեցին աճել ձմռանը: Սկզբում եղջյուրներն ունեին մեկ ուղղաձիգ ճյուղ: Դեկտեմբերին դրանք ընկան, և հունվարից աճեցին նոր եղջյուրներ, որոնք գարնանը ճյուղավորվեցին: Այծյամներն ապրեցին մինչև տասնվեց տարի:
Ա – ընդհանրապես այծամների մասին, իսկ Բ – կոնկրետ այծամի։
2. Ա և Բ տեքստերը համեմատի՛ր և գտի՛ր տարբերությունները:
Ա. Երկրագնդի բևեռային շրջաններում, Արկտիկայում և Անտարկտիդայում, արևը մի քանի ամիս հորիզոնում չի երևում, և բևեռային գիշերներ են լինում: Ցերեկը երևում են աստղերն ու լուսինը:
Բ. Երկրագնդի բևեռային շրջաններում, Արկտիկայում և Անտարկտիդայում, արևը մի քանի ամիս հորիզոնում չերևաց, և բևեռային գիշերներ եղան: Ցերեկը երևացին աստղերն ու լուսինը:
Ա-ում նախադասությունները կազմված են օժանդակ բայերով, իսկ Բ-ում դերբայներով
3. Կետերի փոխարեն մի անգամ փակագծերում դրված առաջին բայաձևերը գրի՛ր, մյուս անգամ երկրորդները: Ո՞ր ձևերն են ավելի հարմար:
Գայլը տեսավ, որ անտառային աղավնին շյուղեր… (հավաքեց, հավաքում է) և նրան ասաց.
Տեսնում եմ, որ ամբողջ օրը … (թռչկոտեցիր, թռչկոտում ես) ճյուղից ճյուղ, շյուղեր ես հավաքում, բայց մինչև այսօր ոչ կարգին տուն … (ունեցար, ունես) ո՛չ էլ տաք օջախ:
Աղավնին պատասխանեց.
Այն օրից, ինչ հարևան ենք, ես էլ… (տեսա, տեսնում եմ), որ դու ոչխարներ … (հափշտակեցիր, հափշտակում ես) ու… (բերեցիր, բերում ես) որջդ, բայց ո՛չ կարգին հագուստ… (ունեցար, ունես), ո՛չ էլ մոտ ընկերներ:
Առակը… (ցույց տվեց, ցույց է տալիս), որ չար ու գիշատիչ մարդիկ էլ քիչ… (չաշխատեցին, չեն աշխատում), բայց երջանկության… (չհասան, չեն հասնում):
Գայլը տեսավ. որ անտառային աղավնին շյուղեր հավաքեց և նրան ասաց.
Տեսնում եմ. որ ամբողջ օրը թռչկոտեցիր ճյուղից ճյուղ. շյուղեր ես հավաքում, բայց մինչև այսօր ո՛չ կարգին տուն ունեցար, ո՛չ էլ տաք օջախ։
Աղավնին պատասխանեց.
Այն օրից, ինչ հարևան ենք, ես էլ տեսա, որ դու ոչխարներ հափշտակեցիր ու բերեցիր որջդ, բայց ո՛չ կարգին հագուստ ունեցար, ո՛չ էլ մոտ ընկերներ։
Առակը ցույց տվեց, որ չար ու գիշատիչ մարդիկ էլ քիչ չաշխատեցին, բայց երջանկության չհասան։
Գայլը տեսավ. որ անտառային աղավնին շյուղեր է հավաքում և նրան ասաց.
Տեսնում եմ. որ ամբողջ օրը թռչկոտում ես ճյուղից ճյուղ. շյուղեր ես հավաքում, բայց մինչև այսօր ո՛չ կարգին տուն ունես, ո՛չ էլ տաք օջախ։
Աղավնին պատասխանեց.
Այն օրից, ինչ հարևան ենք, ես էլ տեսնում եմ, որ դու ոչխարներ ե հափշտակում ու բերում ես որջդ, բայց ո՛չ կարգին հագուստ ունես, ո՛չ էլ մոտ ընկերներ։
Առակը ցույց է տալիս, որ չար ու գիշատիչ մարդիկ էլ քիչ չեն աշխատում, բայց երջանկության չեն հասնում։
Էլեն Ավետիսյան 